ทดสอบทางจิตวิทยา

แนวทางการทำทดสอบทางจิตวิทยา

การปฏิบัติงานด้านการทดสอบทางจิตวิทยาสำหรับนักจิตวิทยาคลินิก  สังกัดภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น มีแนวทางปฏิบัติงานตามเกณฑ์มาตรฐานวิชาชีพในด้านการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก (Clinical Psychological Assessment)     โดยแบ่งตามประเภทของผู้รับบริการได้ดังนี้คือ

                1.  แนวทางทดสอบพยาธิสภาพทางจิตและสุขภาพจิตผู้ป่วยจิตเวชและผู้ป่วยโรคทางกาย    แบ่งออก

เป็น 3 กลุ่ม

                   1.1  แนวทางทดสอบเด็กเล็กและเด็กโต

                     1.2  แนวทางทดสอบวัยรุ่น 

                   1.3  แนวทางทดสอบผู้ใหญ่

                2.  แนวทางทดสอบสุขภาพจิตข้าราชการหรือพนักงาน         หรือนักเรียนที่ได้รับทุนไปศึกษาต่อต่างประเทศ

              3.  แนวทางทดสอบสุขภาพจิตและบุคลิกภาพนักเรียนที่สอบเข้าเรียนต่อในคณะแพทยศาสตร์

มหาวิทยาลัยขอนแก่น

1.  แนวทางทดสอบพยาธิสภาพทางจิตและสุขภาพจิตผู้ป่วยจิตเวชและผู้ป่วยโรคทางกาย 

                 กระบวนการประเมินและการทดสอบทางจิตวิทยา เพื่อประเมินพยาธิสภาพทางจิตและสุขภาพจิตของผู้รับบริการที่มาแผนกจิตเวชโดยตรง  และผู้ป่วยโรคทางกายที่ถูกส่งปรึกษาจากแผนกอื่นในโรงพยาบาลศรีนครินทร์  คณะแพทยศาสตร์  หลังจากที่ได้รับการส่งปรึกษาเพื่อให้ทำการตรวจประเมินทางจิตวิทยานักจิตวิทยาปฏิบัติการทดสอบทางจิตวิทยาตามมาตรฐานวิชาชีพ ในด้านการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก (Clinical Psychological Assessment)     โดยแบ่งออกเป็นแนวทางทดสอบเด็กเล็กและเด็กโต  แนวทางทดสอบวัยรุ่น  และแนวทางทดสอบผู้ใหญ่  ตามขั้นตอนดังนี้

                     1.1 แนวทางทดสอบเด็กเล็กและเด็กโต

     ขั้นเตรียมการ

                     ขั้นตอนที่ 1  ศึกษาทะเบียนประวัติและใบส่งปรึกษาตรวจประเมินทางจิตวิทยา  เพื่อวางแผนและ

ตัดสินใจเลือกเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา    ให้เหมาะสมตามวัยและลักษณะอาการหรือปัญหาของเด็ก  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 10 นาที

                     ขั้นตอนที่ 2   เตรียมเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา  พร้อมอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการตรวจวินิจฉัย ได้แก่     แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา       แบบบันทึกการทดสอบ (record form)       นาฬิกาจับเวลา   

กระดาษ A4    สี  และอื่น ๆ  ตามความจำเป็น   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นดำเนินการทดสอบทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 3 สร้างสัมพันธภาพกับเด็กและผู้ปกครอง    เพื่อให้เกิดความไว้วางใจและจูงใจให้ร่วมมือในการทำทดสอบทางจิตวิทยาเพื่อเป้าหมายในการตรวจวินิจฉัย   โดยใช้วิธีการพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวทั่ว ๆ ไป (small talk) และการจูงใจด้วยการให้เด็กได้เล่นของเล่นพร้อมกับสังเกตพฤติกรรมของเด็ก   เพื่อใช้เป็นข้อมูลด้านพฤติกรรมการแสดงออกมาประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 -10 นาที

                     ขั้นตอนที่ 4  ทำการสัมภาษณ์ผู้ปกครองสำหรับเด็กเล็ก (อายุต่ำกว่า 8 ปี)   และทำการสัมภาษณ์เด็กโต (อายุ 8-15 ปี) ร่วมกับสัมภาษณ์ผู้ปกครองหลังจากที่สัมภาษณ์เด็กโต  เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการตรวจประเมินทางจิตวิทยา     โดยใช้แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา (ดูในภาคผนวก ข)  เป็นแนวทาง เพื่อใช้ประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 15 นาที

                     ขั้นตอนที่ 5   ทำการทดสอบด้วยเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยาอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่างร่วมกันเพื่อตอบคำถามที่ปรากฏในใบคำขอส่งตรวจทางจิตวิทยา   (ดูในภาคผนวก ก)       โดยทำการบันทึกพฤติกรรมขณะทำการทดสอบร่วมด้วย  ดังต่อไปนี้

                              5.1 แบบทดสอบเชาวน์ปัญญา

                              5.2 แบบทดสอบพัฒนาการเด็ก

                              5.3 แบบทดสอบความบกพร่องทางการเรียน

                              5.4 แบบทดสอบบุคลิกภาพ

                              5.5 แบบทดสอบจิตวิทยาเชิงประสาทวิทยา

                              5.6 แบบทดสอบและมาตรวัดสุขภาพจิตสำหรับเด็ก

                       ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  1ชั่วโมง - 1 ชั่วโมง 30 นาที   ถ้าทำการทดสอบไม่เสร็จตามเป้าหมาย   นักจิตวิทยาต้องทำการนัดหมายเพื่อทำการทดสอบเพิ่มเติมในครั้งต่อไป หรืออาจใช้วิธีพักสักครู่หนึ่ง  (ประมาณ 20-30 นาที หรือพิจารณาตามความเหมาะสม)  ไม่ควรฝืนทำให้เสร็จ  เพราะเด็กมีช่วงความสนใจสั้นกว่าผู้ใหญ่  อาจจะทำให้ไม่ได้รับความร่วมมือและต่อต้านการทดสอบได้

                     ขั้นวิเคราะห์ผลและแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา 

                     ขั้นตอนที่ 6   ทำการวิเคราะห์และแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา       โดยให้คะแนนตามเกณฑ์

มาตรฐานของเครื่องมือแต่ละชนิด  วิเคราะห์ผลร่วมกับการสังเกตพฤติกรรมและสัมภาษณ์   ขั้นตอนนี้จะไม่ทำทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาเสร็จสิ้น   เนื่องจากในแต่ละวันจะมีคิวผู้ป่วยนัดทำทดสอบทางจิตวิทยาต่อเนื่องกัน    การวิเคราะห์และแปลผลจึงจะทำในภาคบ่ายของวันที่ทำการทดสอบนั้นหรือวันรุ่งขึ้น   ยกเว้นกรณีผู้ป่วยเร่งด่วนที่ต้องพบจิตแพทย์ต่อทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาแล้ว    นักจิตวิทยา

ก็จะทำการวิเคราะห์และแปลผลทันที  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  สำหรับกรณีเร่งด่วน    และใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที สำหรับกรณีปกติ

                     ขั้นรายงานผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 7  เขียนรายงานตามแบบรายงานมาตรฐาน (ดูในภาคผนวก ค)   โดยระบุผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก  ซึ่งได้จากการสังเกตพฤติกรรม  การสัมภาษณ์  การทดสอบทางจิตวิทยา  รวมทั้งข้อเสนอแนะที่เกี่ยวกับการวินิจฉัย  การบำบัดทางจิตวิทยา  และการพยากรณ์โรค     โดยเขียนผลทดสอบที่เปิดเผยได้ เช่น ระดับ IQ พร้อมกับแนบ IQ Profile ลงในทะเบียนประวัติของเด็ก   สำหรับกรณีเร่งด่วน  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  ส่วนข้อมูลที่เปิดเผยแล้วอาจเสียหายต่อเด็ก เช่น หลักฐานที่เกี่ยวกับปัญหา sexual abused  ปัญหาพยาธิสภาพทางจิตที่นอกเหนือจากปัญหาการเรียน จะทำเป็นรายงานในรูปแบบการจัดพิมพ์และเก็บใส่ซองมิดชิดโดยไม่แนบไปกับทะเบียนประวัติ    ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 20-30 นาทีเหมือนกับกรณีปกติอื่น ๆ และใช้เวลาในกระบวนการพิมพ์โดยเจ้าหน้าที่ธุรการ 1-2 วัน  การจัดพิมพ์จะทำเป็น 2 ฉบับ สำหรับจิตแพทย์ 1 ฉบับ และสำหรับนักจิตวิทยาเก็บไว้เป็นสำเนา 1 ฉบับ

                       ขั้นตอนที่ 8  อธิบายผลการทดสอบทางจิตวิทยาให้ผู้ปกครองและเด็กทราบ        รวมทั้งให้คำแนะนำปรึกษาในส่วนที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของเด็ก  และรวมถึงตอบข้อสงสัยของผู้ปกครอง  ในขั้นตอนนี้

นอกจากจะอธิบายและให้คำปรึกษาโดยการพูดคุยแล้ว    นักจิตวิทยาจะเขียนผลการตรวจและข้อเสนอแนะเป็นลายลักษณ์อักษรลงในแบบฟอร์มรายงานผลการทดสอบทางจิตวิทยาฉบับผู้ปกครอง (ดูในภาคผนวก ง) ให้ผู้ปกครองนำกลับไปด้วย

                     ขั้นตอนที่ 9 ส่งผลการตรวจและ / หรือแจ้งผลการตรวจ  แนวทางการช่วยเหลือ  และการบำบัดทางจิตวิทยาแก่ทีมงานสุขภาพจิตและผู้เกี่ยวข้อง   โดยรายงานผลการตรวจในรูปแบบการพิมพ์จะถูกส่งกลับมาจากหน่วยธุรการ 1-2 วัน หลังจากส่งต้นฉบับที่เขียนด้วยลายมือ    และพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้จัดเก็บไว้ในตะแกรงเพื่อรอเสนอจิตแพทย์     กรณีผู้ป่วยใน   เมื่อนักจิตวิทยาได้รับสำเนาที่เจ้าหน้าที่ธุรการส่งมาไว้ในตะแกรงรับสำเนาผลทดสอบที่วางในห้องพักนักจิตวิทยาแล้ว   นักจิตวิทยาก็จะโทร.แจ้งให้หอผู้ป่วยมารับผลทดสอบไปเตรียมรอเสนอจิตแพทย์   ภายหลังที่จิตแพทย์อ่านผลแล้วหรือภายหลังที่ผู้ป่วยถูกจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลแล้ว    ผลทดสอบทุกฉบับจะถูกเก็บไว้ที่ห้องตรวจจิตเวช  โดยพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้รับผิดชอบรวบรวมให้นักจิตวิทยาเก็บเพื่อรอทำลายเมื่อเวลาผ่านพ้นไป 5 ปี 

                     ขั้นตอนที่ 10  เสนอผลการตรวจในที่ประชุมทีมสุขภาพจิตทุกครั้งที่มี case conference  เพื่อการวินิจฉัยและตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือดำเนินการต่อ และเพื่อประโยชน์ด้านการเรียนการสอนสำหรับแพทย์ประจำบ้านสาขาจิตเวชศาสตร์ และนักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่ 5  และนำเสนอในที่ประชุม kardex round  ในรายที่จำเป็น  เพื่อปรับเปลี่ยนหรือตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือผู้ป่วย

               

1.2  แนวทางทดสอบวัยรุ่น 

                     ขั้นเตรียมการ

                     ขั้นตอนที่ 1  ศึกษาทะเบียนประวัติและใบส่งปรึกษาตรวจประเมินทางจิตวิทยา  เพื่อวางแผนและ

ตัดสินใจเลือกเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา    ให้เหมาะสมตามวัยและลักษณะอาการหรือปัญหาของผู้ป่วยวัยรุ่น  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 10 นาที

                     ขั้นตอนที่ 2   เตรียมเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา  พร้อมอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการตรวจวินิจฉัย ได้แก่     แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา       แบบบันทึกการทดสอบ (record form)       นาฬิกาจับเวลา  

กระดาษ A4    สี  และอื่น ๆ  ตามความจำเป็น   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นดำเนินการทดสอบทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 3 สร้างสัมพันธภาพกับเด็กวัยรุ่น  โดยแยกเด็กออกจากผู้ปกครอง   นักจิตวิทยาต้องพูดคุยกับเด็กวัยรุ่นก่อนพูดคุยกับผู้ปกครองเสมอ เพื่อให้เกิดความไว้วางใจและจูงใจให้ร่วมมือในการทำทดสอบทางจิตวิทยาเพื่อเป้าหมายในการตรวจวินิจฉัย   โดยใช้วิธีการพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวทั่ว ๆ ไป (small talk) และการจูงใจด้วยการให้เด็กได้เล่าเรื่องที่เขากำลังสนใจอยู่พอสังเขป พร้อมกับสังเกตพฤติกรรมของเด็ก   เพื่อใช้เป็นข้อมูลด้านพฤติกรรมการแสดงออกมาประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 -10 นาที

                     ขั้นตอนที่  4  ทำการสัมภาษณ์เด็กให้เสร็จสิ้นก่อน            แล้วจึงค่อยเชิญผู้ปกครองเข้ามารับการ

สัมภาษณ์เพิ่มเติม  เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการตรวจประเมินทางจิตวิทยา     โดยใช้แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา (ดูในภาคผนวก ข)  เป็นแนวทาง เพื่อใช้ประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 15 นาที

                     ขั้นตอนที่ 5   ทำการทดสอบด้วยเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยาอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่างร่วมกันเพื่อตอบคำถามตามใบคำขอส่งตรวจทางจิตวิทยา (ดูในภาคผนวก ก)      โดยทำการบันทึกพฤติกรรม

ขณะทำการทดสอบร่วมด้วย  ดังต่อไปนี้

                              5.1 แบบทดสอบเชาวน์ปัญญา

                              5.2 แบทดสอบความบกพร่องทางการเรียน

                              5.3 แบบทดสอบบุคลิกภาพ

                              5.5 แบบทดสอบจิตวิทยาเชิงประสาทวิทยา

                              5.6 แบบทดสอบความถนัดเชิงวิชาชีพ

              5.7 แบบทดสอบและมาตรวัดสุขภาพจิตสำหรับวัยรุ่น

                       ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  1ชั่วโมง - 1 ชั่วโมง 30 นาที   ถ้าทำการทดสอบไม่เสร็จตามเป้าหมาย   นักจิตวิทยาต้องทำการนัดหมายเพื่อทำการทดสอบเพิ่มเติมในครั้งต่อไป หรืออาจถามความสมัครใจที่จะทำการทดสอบต่อ  หากเด็กไม่ขัดข้องก็ดำเนินการทดสอบต่อ  โดยอาจใช้วิธีพักสักครู่หนึ่งก่อน  (ประมาณ 20-30 นาที หรือพิจารณาตามความเหมาะสม)  แต่หากเด็กไม่สมัครใจ  ไม่ควรฝืนทำให้เสร็จ  เพราะ อาจจะทำให้ไม่ได้รับความร่วมมือและต่อต้านการทดสอบได้     อย่างไรก็ตามในกรณีที่เด็กสมัครใจที่จะทำการทดสอบต่อ   นักจิตวิทยาก็ไม่ควรใช้เวลาดำเนินการเกินกว่า 2 ชั่วโมง  เพราะธรรมชาติการเรียนรู้ของคนทั่วไปถ้าเกินกว่า 2 ชั่วโมง อาจจะทำให้เกิดความเหนื่อยล้าและทำให้ความสนใจลดลงได้

                     ขั้นวิเคราะห์ผลและแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา 

                     ขั้นตอนที่ 6   ทำการวิเคราะห์และแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา       โดยให้คะแนนตามเกณฑ์

มาตรฐานของเครื่องมือแต่ละชนิด  วิเคราะห์ผลร่วมกับการสังเกตพฤติกรรมและสัมภาษณ์   ขั้นตอนนี้จะไม่ทำทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาเสร็จสิ้น   เนื่องจากในแต่ละวันจะมีคิวผู้ป่วยนัดทำทดสอบทางจิตวิทยาต่อเนื่องกัน    การวิเคราะห์และแปลผลจึงจะทำในภาคบ่ายของวันที่ทำการทดสอบนั้นหรือวันรุ่งขึ้น   ยกเว้นกรณีผู้ป่วยเร่งด่วนที่ต้องพบจิตแพทย์ต่อทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาแล้ว    นักจิตวิทยา

ก็จะทำการวิเคราะห์และแปลผลทันที  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  สำหรับกรณีเร่งด่วน    และใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที สำหรับกรณีปกติ

                     ขั้นรายงานผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 7  เขียนรายงานตามแบบรายงานมาตรฐาน (ดูในภาคผนวก ค)   โดยระบุผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก  ซึ่งได้จากการสังเกตพฤติกรรม  การสัมภาษณ์  การทดสอบทางจิตวิทยา  รวมทั้งข้อเสนอแนะที่เกี่ยวกับการวินิจฉัย  การบำบัดทางจิตวิทยา  และการพยากรณ์โรค     โดยเขียนผลทดสอบที่เปิดเผยได้ เช่น ระดับ IQ พร้อมกับแนบ IQ Profile ลงในทะเบียนประวัติของเด็ก   สำหรับกรณีเร่งด่วน  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  ส่วนข้อมูลที่เปิดเผยแล้วอาจเสียหายต่อเด็ก เช่น หลักฐานที่เกี่ยวกับปัญหา sexual abused  ปัญหาพยาธิสภาพทางจิตที่นอกเหนือจากปัญหาการเรียน จะทำเป็นรายงานในรูปแบบการจัดพิมพ์และเก็บใส่ซองมิดชิดโดยไม่แนบไปกับทะเบียนประวัติ    ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 20-30 นาทีเหมือนกับกรณีปกติอื่น ๆ                 และใช้เวลาในกระบวนการพิมพ์โดยเจ้าหน้าที่ธุรการ 1-2 วัน

การจัดพิมพ์จะทำเป็น 2 ฉบับ สำหรับจิตแพทย์ 1 ฉบับ และสำหรับนักจิตวิทยาเก็บไว้เป็นสำเนา 1 ฉบับ

                       ขั้นตอนที่ 8  อธิบายผลการทดสอบทางจิตวิทยาให้ผู้ปกครองและเด็กทราบ        รวมทั้งให้คำแนะนำปรึกษาในส่วนที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของเด็ก  และรวมถึงตอบข้อสงสัยของผู้ปกครอง  ในขั้นตอนนี้

นอกจากจะอธิบายและให้คำปรึกษาโดยการพูดคุยแล้ว    นักจิตวิทยาจะเขียนผลการตรวจและข้อเสนอแนะเป็นลายลักษณ์อักษรลงในแบบฟอร์มรายงานผลการทดสอบทางจิตวิทยาฉบับผู้ปกครอง (ดูในภาคผนวก ง) ให้ผู้ปกครองนำกลับไปด้วย

                     ขั้นตอนที่ 9 ส่งผลการตรวจและ / หรือแจ้งผลการตรวจ  แนวทางการช่วยเหลือ  และการบำบัดทางจิตวิทยาแก่ทีมงานสุขภาพจิตและผู้เกี่ยวข้อง   โดยรายงานผลการตรวจในรูปแบบการพิมพ์จะถูกส่งกลับมาจากหน่วยธุรการ 1-2 วัน หลังจากส่งต้นฉบับที่เขียนด้วยลายมือ    และพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้จัดเก็บไว้ในตะแกรงเพื่อรอเสนอจิตแพทย์     กรณีผู้ป่วยในเมื่อนักจิตวิทยาได้รับสำเนาที่เจ้าหน้าที่ธุรการส่งมาไว้ในตะแกรงรับสำเนาผลทดสอบที่วางในห้องพักนักจิตวิทยาแล้ว   นักจิตวิทยาก็จะโทร.แจ้งให้หอผู้ป่วยมารับผลทดสอบไปเตรียมรอเสนอจิตแพทย์   ภายหลังที่จิตแพทย์อ่านผลแล้วหรือภายหลังที่ผู้ป่วยถูกจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลแล้ว    ผลทดสอบทุกฉบับจะถูกเก็บไว้ที่ห้องตรวจจิตเวช  โดยพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้รับผิดชอบรวบรวมให้นักจิตวิทยาเก็บเพื่อรอทำลายเมื่อเวลาผ่านพ้นไป 5 ปี 

                     ขั้นตอนที่ 10  เสนอผลการตรวจในที่ประชุมทีมสุขภาพจิตทุกครั้งที่มี case conference  เพื่อการวินิจฉัยและตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือดำเนินการต่อไป และเพื่อประโยชน์ด้านการเรียนการสอนสำหรับแพทย์ประจำบ้านสาขาจิตเวชศาสตร์ และนักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่ 5  และนำเสนอในที่ประชุม kardex round  ในรายที่จำเป็น  เพื่อปรับเปลี่ยนหรือตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือผู้ป่วย

1.3  แนวทางทดสอบผู้ใหญ่

     ขั้นเตรียมการ

                     ขั้นตอนที่ 1  ศึกษาทะเบียนประวัติและใบส่งปรึกษาตรวจประเมินทางจิตวิทยา  เพื่อวางแผนและ

ตัดสินใจเลือกเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา    ให้เหมาะสมตามวัยและลักษณะอาการหรือปัญหาของผู้ป่วย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 10 นาที

                     ขั้นตอนที่ 2   เตรียมเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา  พร้อมอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการตรวจวินิจฉัย ได้แก่     แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา       แบบบันทึกการทดสอบ (record form)       นาฬิกาจับเวลา  

กระดาษ A4    สี  และอื่น ๆ  ตามความจำเป็น   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นดำเนินการทดสอบทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 3 สร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย  เพื่อให้เกิดความไว้วางใจและจูงใจให้ร่วมมือในการทำทดสอบทางจิตวิทยาเพื่อเป้าหมายในการตรวจวินิจฉัย   โดยใช้วิธีการพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องราวทั่ว ๆ ไป (small talk) พร้อมกับสังเกตพฤติกรรมของผู้ป่วย   เพื่อใช้เป็นข้อมูลด้านพฤติกรรมการแสดงออกมาประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 -10 นาที

                     ขั้นตอนที่  4  ทำการสัมภาษณ์  เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการตรวจประเมินทางจิตวิทยา     โดยใช้แบบบันทึกการสัมภาษณ์ทางจิตวิทยา (ดูในภาคผนวก ข)  เป็นแนวทาง เพื่อใช้ประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 15 นาที

                     ขั้นตอนที่ 5   ทำการทดสอบด้วยเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยาอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่างร่วมกันเพื่อตอบคำถามที่ปรากฏในใบคำขอส่งตรวจทางจิตวิทยา   (ดูในภาคผนวก ก)       โดยทำการบันทึกพฤติกรรมขณะทำการทดสอบร่วมด้วย  ดังต่อไปนี้

                              5.1 แบบทดสอบเชาวน์ปัญญา

                              5.2 แบบทดสอบบุคลิกภาพ

                              5.3 แบบทดสอบจิตวิทยาเชิงประสาทวิทยา

                              5.4 แบบทดสอบและมาตรวัดสุขภาพจิตสำหรับผู้ใหญ่

                       ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  1ชั่วโมง - 1 ชั่วโมง 30 นาที   ถ้าทำการทดสอบไม่เสร็จตามเป้าหมาย   นักจิตวิทยาต้องทำการนัดหมายเพื่อทำการทดสอบเพิ่มเติมในครั้งต่อไป หรืออาจถามความสมัครใจที่จะทำการทดสอบต่อ  หากผู้ป่วยไม่ขัดข้องก็ดำเนินการทดสอบต่อ  โดยอาจใช้วิธีพักสักครู่หนึ่งก่อน  (ประมาณ 20-30 นาที หรือพิจารณาตามความเหมาะสม)  แต่หากผู้ป่วยไม่สมัครใจ  ไม่ควรฝืนทำให้เสร็จ  เพราะอาจจะทำให้ไม่ได้รับความร่วมมือและต่อต้านการทดสอบได้     อย่างไรก็ตามในกรณีที่ผู้ป่วยสมัครใจที่จะทำการทดสอบต่อ   นักจิตวิทยาก็ไม่ควรใช้เวลาดำเนินการเกินกว่า 2 ชั่วโมง  เพราะธรรมชาติการเรียนรู้ของคนทั่วไปถ้าเกินกว่า 2 ชั่วโมง อาจจะทำให้เกิดความเหนื่อยล้าและทำให้ความสนใจลดลงได้

                     ขั้นวิเคราะห์ผลและแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา 

                     ขั้นตอนที่ 6   ทำการวิเคราะห์และแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา       โดยให้คะแนนตามเกณฑ์

มาตรฐานของเครื่องมือแต่ละชนิด  วิเคราะห์ผลร่วมกับการสังเกตพฤติกรรมและสัมภาษณ์   ขั้นตอนนี้จะไม่ทำทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาเสร็จสิ้น   เนื่องจากในแต่ละวันจะมีคิวผู้ป่วยนัดทำทดสอบทางจิตวิทยาต่อเนื่องกัน    การวิเคราะห์และแปลผลจึงจะทำในภาคบ่ายของวันที่ทำการทดสอบนั้นหรือวันรุ่งขึ้น   ยกเว้นกรณีผู้ป่วยเร่งด่วนที่ต้องพบจิตแพทย์ต่อทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาแล้ว    นักจิตวิทยา

ก็จะทำการวิเคราะห์และแปลผลทันที  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  สำหรับกรณีเร่งด่วน    และใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที สำหรับกรณีปกติ

                     ขั้นรายงานผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 7  เขียนรายงานตามแบบรายงานมาตรฐาน (ดูในภาคผนวก ค)   โดยระบุผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก  ซึ่งได้จากการสังเกตพฤติกรรม  การสัมภาษณ์  การทดสอบทางจิตวิทยา  รวมทั้งข้อเสนอแนะที่เกี่ยวกับการวินิจฉัย  การบำบัดทางจิตวิทยา  และการพยากรณ์โรค     โดยเขียนผลทดสอบที่เปิดเผยได้ เช่น ระดับ IQ พร้อมกับแนบ IQ Profile ลงในทะเบียนประวัติของผู้ป่วย   สำหรับกรณีเร่งด่วน  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ  10 นาที  ส่วนข้อมูลที่เปิดเผยแล้วอาจเสียหายต่อผู้ป่วย เช่น หลักฐานที่เกี่ยวกับปัญหาทางเพศ ปัญหาพยาธิสภาพทางจิต จะทำเป็นรายงานในรูปแบบการจัดพิมพ์และเก็บใส่ซองมิดชิดโดยไม่แนบไปกับทะเบียนประวัติ    และใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 20-30 นาทีเหมือนกับกรณีปกติอื่น ๆ และใช้เวลาในกระบวนการพิมพ์โดยเจ้าหน้าที่ธุรการ 1-2 วัน    การจัดพิมพ์จะทำเป็น 2 ฉบับ สำหรับจิตแพทย์ 1 ฉบับ   และสำหรับนักจิตวิทยาเก็บไว้เป็นสำเนา 1 ฉบับ

                    ขั้นตอนที่ 8  อธิบายผลการทดสอบทางจิตวิทยาให้ผู้ป่วยทราบ        รวมทั้งให้คำแนะนำปรึกษาในส่วนที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของผู้ป่วย  และรวมถึงตอบข้อสงสัยของผู้ป่วยก่อนเข้าพบจิตแพทย์ด้วย      

                     ขั้นตอนที่ 9 ส่งผลการตรวจและ / หรือแจ้งผลการตรวจ  แนวทางการช่วยเหลือ  และการบำบัดทางจิตวิทยาแก่ทีมงานสุขภาพจิตและผู้เกี่ยวข้อง   โดยรายงานผลการตรวจในรูปแบบการพิมพ์จะถูกส่งกลับมาจากหน่วยธุรการ 1-2 วัน หลังจากส่งต้นฉบับที่เขียนด้วยลายมือ    และพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้จัดเก็บไว้ในตะแกรงเพื่อรอเสนอจิตแพทย์     กรณีผู้ป่วยในเมื่อนักจิตวิทยาได้รับสำเนาที่เจ้าหน้าที่ธุรการส่งมาไว้ในตะแกรงรับสำเนาผลทดสอบที่วางในห้องพักนักจิตวิทยาแล้ว   นักจิตวิทยาก็จะโทร.แจ้งให้หอผู้ป่วยมารับผลทดสอบไปเตรียมรอเสนอจิตแพทย์   ภายหลังที่จิตแพทย์อ่านผลแล้วหรือภายหลังที่ผู้ป่วยถูกจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลแล้ว    ผลทดสอบทุกฉบับจะถูกเก็บไว้ที่ห้องตรวจจิตเวช  โดยพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้รับผิดชอบรวบรวมให้นักจิตวิทยาเก็บเพื่อรอทำลายเมื่อเวลาผ่านพ้นไป 5 ปี 

    ขั้นตอนที่ 10  เสนอผลการตรวจในที่ประชุมทีมสุขภาพจิตทุกครั้งที่มี case conference  เพื่อการวินิจฉัยและตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือดำเนินการต่อไป และเพื่อประโยชน์ด้านการเรียนการสอนสำหรับแพทย์ประจำบ้านสาขาจิตเวชศาสตร์ และนักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่ 5  และนำเสนอในที่ประชุม kardex round  ในรายที่จำเป็น  เพื่อปรับเปลี่ยนหรือตัดสินใจวางแผนการช่วยเหลือผู้ป่วย

2.  แนวทางทดสอบสุขภาพจิตข้าราชการ  หรือพนักงาน  หรือนักเรียนที่ได้รับทุนไปศึกษาต่อต่างประเทศ

ข้าราชการ  หรือพนักงาน  หรือนักเรียนที่ได้รับทุนไปศึกษาต่อต่างประเทศไม่ถือว่าเป็นผู้ป่วย   การให้บริการตรวจสุขภาพจิตจึงมีความแตกต่างจากผู้ป่วยจิตเวชหรือผู้ป่วยโรคทางกายที่สงสัยว่าอาจจะป่วยทางจิตหรือมีปัญหาสุขภาพจิต   โดยที่ผู้รับบริการกลุ่มนี้จะเข้ารับการตรวจประเมินทางจิตวิทยาก่อนที่จะพบจิตแพทย์  และสามารถดำเนินการพร้อมกันเป็นกลุ่มได้ เนื่องจากการตรวจสุขภาพจิตสำหรับผู้รับริการในกลุ่มนี้จะมาที่แผนกจิตเวชโดยไม่มีการนัดหมายล่วงหน้า   นักจิตวิทยาปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้

     ขั้นเตรียมการ

                     ขั้นตอนที่ 1  เตรียมเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา  พร้อมอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการตรวจวินิจฉัย ได้แก่  แบบสอบถามประวัติส่วนตัว   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 2 นาที

                     ขั้นดำเนินการทดสอบทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 2 สร้างสัมพันธภาพกับผู้รับบริการ  เพื่อให้เกิดความไว้วางใจและจูงใจให้ร่วมมือในการทำทดสอบทางจิตวิทยาเพื่อเป้าหมายในการตรวจวินิจฉัย   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นตอนที่  3  ชี้แจงขั้นตอนการให้บริการตามแนวทางการตรวจสุขภาพจิตเพื่อศึกษาต่อต่างประ-

เทศ (ดูในภาคผนวก จ) และก่อนทำการทดสอบทางจิตวิทยานักจิตวิทยาขอให้ผู้รับบริการตอบแบบสอบถาม

ประวัติส่วนตัว (ดูในภาคผนวก ฉ) เป็นแนวทาง  เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการตรวจประเมินทางจิตวิทยา     เพื่อใช้ประกอบในการวิเคราะห์ผลการตรวจวินิจฉัย  และชี้แจงวิธีการทำแบบทดสอบซึ่งผู้รับบริการสามารถตอบแบบทดสอบได้ด้วยตนเอง  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นตอนที่ 4  ให้ผู้รับบริการทำแบบทดสอบด้วยวิธีรายงานตนเอง     โดยใช้ห้องประชุมด้านหลังห้องตรวจจิตเวชที่มีความสงบเงียบและอุณหภูมิพอเหมาะเป็นสถานที่ทดสอบ เครื่องมือทดสอบที่ใช้มีเพียงแบบทดสอบเดียวคือ Minnesota Multiphasic Personality Test (MMPI)          ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ใช้เวลาประมาณ  1 ชั่วโมง 30 นาที

  

      ขั้นวิเคราะห์ผลและแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา 

                     ขั้นตอนที่ 6   ทำการวิเคราะห์และแปลผลการทดสอบทางจิตวิทยา       โดยให้คะแนนตามเกณฑ์

มาตรฐานของเครื่องมือ  วิเคราะห์ผลร่วมกับการสังเกตพฤติกรรมและข้อมูลที่ได้จากแบบสอบถามประวัติส่วนตัว   ขั้นตอนนี้จะไม่ทำทันทีหลังจากที่ทำการทดสอบทางจิตวิทยาเสร็จสิ้น   เนื่องจากในแต่ละวันจะมีคิวผู้ป่วยนัดทำทดสอบทางจิตวิทยาต่อเนื่องกัน    การวิเคราะห์และแปลผลจึงจะทำในภาคบ่ายของวันที่ทำการทดสอบนั้น   เพื่อที่จะได้ส่งพิมพ์ผลให้ทันใช้งานในวันรุ่งขึ้น    ในขั้นตอนนี้ใช้เวลาประมาณ  10 นาที

                     ขั้นรายงานผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 7  เขียนรายงานตามแบบรายงานมาตรฐาน (ดูในภาคผนวก ค)   โดยระบุผลการตรวจวินิจฉัยทางจิตวิทยาคลินิก  ซึ่งได้จากการสังเกตพฤติกรรม  การตอบแบบสอบถามจากประวัติส่วนตัว  การทดสอบทางจิตวิทยา  แล้วส่งผลไปพิมพ์ที่ภาควิชาจิตเวชศาสตร์  ใช้เวลาในกระบวนการพิมพ์โดยเจ้าหน้าที่ธุรการ 1/2 วัน  การจัดพิมพ์จะทำเป็น 2 ฉบับ สำหรับจิตแพทย์ 1 ฉบับ   และสำหรับนักจิตวิทยาเก็บไว้เป็นสำเนา 1 ฉบับ

                    ขั้นตอนที่ 8 ส่งผลการตรวจและ / หรือแจ้งผลการตรวจแก่ทีมงานสุขภาพจิตและผู้เกี่ยวข้อง   โดย

รายงานผลการตรวจในรูปแบบการพิมพ์จะถูกส่งกลับมาจากหน่วยธุรการในวันรุ่งขึ้น หลังจากส่งต้นฉบับที่เขียนด้วยลายมือ    และพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้จัดเก็บไว้ในตะแกรงเพื่อรอเสนอจิตแพทย์    ผลทดสอบทุกฉบับจะถูกเก็บไว้ที่ห้องตรวจจิตเวช  โดยพยาบาลห้องตรวจจะเป็นผู้รับผิดชอบรวบรวมให้นักจิตวิทยาเก็บเพื่อรอทำลายเมื่อเวลาผ่านพ้นไป 5 ปี 

   

3.  แนวทางทดสอบสุขภาพจิตและบุคลิกภาพนักเรียนที่สอบเข้าเรียนต่อในคณะแพทยศาสตร์

การให้บริการตรวจสุขภาพจิตและบุคลิกภาพนักเรียน          ที่สอบเข้าเรียนต่อในคณะแพทยศาสตร์

มหาวิทยาลัยขอนแก่น                ไม่ถือว่าเป็นผู้ป่วยเช่นเดียวกับกลุ่มผู้รับบริการที่ได้ทุนศึกษาต่อต่างประเทศ

การบริการจึงมีความแตกต่างจากผู้ป่วยจิตเวชหรือผู้ป่วยโรคทางกายที่สงสัยว่าอาจจะป่วยทางจิต หรือมีปัญหาสุขภาพจิตด้วยเช่นกัน  โดยที่ผู้รับบริการกลุ่มนี้จะเข้ารับการตรวจประเมินทางจิตวิทยาเป็นกลุ่มก่อนที่จะเข้ารับการสัมภาษณ์กับจิตแพทย์      แต่ละปีการศึกษาจะทำการทดสอบ 2 ครั้ง  คือในราวเดือนธันวาคม (สอบโดยวิธีรับตรง) และในราวเดือนพฤษภาคม (สอบโดยรับจากส่วนกลาง)    ผู้รับริการกลุ่มนี้มีจำนวน 80-160 คน และจะมาที่รับการทดสอบที่อาคารเรียนรวม คณะแพทยศาสตร์  มหาวิทยาลัยขอนแก่น  โดยมีการกำหนดแจ้งล่วงหน้า   นักจิตวิทยาปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้

     ขั้นเตรียมการ

                     ขั้นตอนที่ 1  เตรียมเครื่องมือทดสอบทางจิตวิทยา   เนื่องจากมีผู้เข้ารับการทดสอบจำนวนมาก   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 30 นาที

                    

     ขั้นดำเนินการทดสอบทางจิตวิทยา

                     ขั้นตอนที่ 2 สร้างสัมพันธภาพกับผู้รับบริการ  เพื่อให้เกิดความไว้วางใจและจูงใจให้ร่วมมือในการทำทดสอบทางจิตวิทยาเพื่อเป้าหมายในการตรวจคัดกรอง   ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที

                     ขั้นตอนที่  3  นักจิตวิทยาชี้แจงขั้นตอนการทดสอบทางจิตวิทยา          โดยขอให้ผู้รับบริการตอบ แบบทดสอบด้วยวิธีรายงานตนเอง  ใช้เวลาในขั้นตอนนี้ประมาณ 5 นาที